Δουλεύω με παιδιά σε όλο το κοινωνικό φάσμα και γνωρίζω τη ζημιά που μπορεί να γίνει αν είσαι παθητικός. Ακολουθούν ορισμένα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς.
Είναι Σεπτέμβριος και οι γονείς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη προσπαθούν να καταλάβουν σε τί είδους τάξη θα είναι τα παιδιά τους φέτος – ελπίζοντας ότι η ομάδα τους δε θα έχει “αυτά” τα παιδιά – τα επιθετικά, που φορμάρουν κλίκες και που υπαγορεύουν τους όρους για το πώς θα διανύσει το έτος και για τους υπόλοιπους. Τα παιδιά γνωρίζουν καλά το ποιά είναι “αυτά” τα παιδιά, αλλά το γνωρίζουν και οι γονείς. Όλοι το γνωρίζουμε, αλλά δεν κάνουμε τίποτα για να σταματήσουμε το πρόβλημα. Απλώς μιλάμε για αυτό.
Δουλεύω εκτενώς με παιδιά από όλο το φάσμα των κοινωνικών δεξιοτήτων – τα παιδιά που έχουν ονομαστεί εκφοβιστές ή κακοπροαίρετα, τα παιδιά που πάντα φαίνεται να είναι τα θύματα, τα παιδιά που παρακολουθούν απλά και έχουν μάθει να γυρνάνε το βλέμμα τους αλλού. Γνωρίζω τα παιδιά που είναι αγενή και ασεβή, τα οποία, μετά από πολλά χρόνια δυστυχίας, έμαθαν να το γυρίζουν στην επίθεση, κάνοντας κάποιο άλλο παιδί να νιώσει άθλια πρώτα. Τα θύματα αισθάνονται παγιδευμένα και αβοήθητα. Το ίδιο αισθάνονται όμως και άλλα παιδιά που είναι αυτόπτες μάρτυρες κακής συμπεριφοράς και παραμένουν σιωπηλά.
Υπάρχουν τρεις παρανοήσεις σχετικά με την κοινωνική σκληρότητα και τον εκφοβισμό που ακούω από γονείς όλη την ώρα ως δασκάλα κοινωνικών δεξιοτήτων και μητέρα. Πρώτον, ότι «τα παιδιά θα είναι πάντα παιδιά» και ότι όλα τα παιδιά «μπορούν να γίνουν επιθετικά» – παραβλέποντας ότι το επίπεδο σκληρότητας που αντιμετωπίζουν κάποια είναι εμφανώς πέραν του “κανονικού,” και πληγώνει. Δεύτερον, ότι πρέπει να περιμένουμε να μιλήσουμε με τους δασκάλους, το σχολείο ή τον γονέα ενός παιδιού που αντιμετωπίζει τους άλλους με αυτόν τον τρόπο, ελπίζοντας ότι ο χρόνος θα λύσει το πρόβλημα. Τέλος, ότι οι γονείς ενός παιδιού που εκφοβίζει, καθώς και γονείς παιδιών που είναι θύματα ή σιωπηλοί παρευρισκόμενοι, έχουν μικρή ή καθόλου επιρροή στη συμπεριφορά του παιδιού τους και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για αυτό. Όλα αυτά τα πράγματα είναι αναληθή.
Η ιδέα ότι τα παιδιά θα βρουν τη λύση μόνα τους – ότι πρέπει να βρουν τη λύση από μόνα τους – έχει μια μακρά, λυπηρή και γεμάτη σφάλματα ιστορία. Όταν έχουμε την πεποίθηση ότι “δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε”, αφήνουμε τα παιδιά μας να σηκώσουν το βάρος. Τα παιδιά χρειάζονται τη βοήθειά μας. Κάθε παιδί πρέπει να πιστεύει ότι είναι δυνατή η αλλαγή. Και τα παιδιά, χρειάζονται τις κοινωνικές δεξιότητες για να το κάνουν.
Ο εκφοβισμός, οι κλίκες και ο αποκλεισμός δεν προέρχονται από μερικά μόνο σάπια μήλα και δεν είναι απλώς ένα γεγονός της ζωής: είναι το αποτέλεσμα παιδιών που έχουν μολυνθεί, παιδιά που υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση, παιδιά που δεν έχουν εμπάθεια ή παιδιά που δεν έχουν τις ικανότητες αυτορύθμισης που χρειάζονται για να διαχειριστούν τα συναισθήματα και τις παρορμήσεις τους. Τα παιδιά δεν έχουν γεννηθεί εκφοβιστές, θύματα ή αδιάφοροι παρευρισκόμενοι. Η προβληματική κοινωνική συμπεριφορά αποτελεί ένδειξη ότι ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια, όχι σκληρή κρίση. Οι ενήλικες έχουν τη δυνατότητα να διδάξουν στα παιδιά να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και τρόπους να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους σε καταστάσεις που τα κάνει να αισθάνονται αβοήθητα, φοβισμένα ή αμυντικά. Οι ισχυρές κοινωνικές δεξιότητες παρέχουν υγιέστερες στρατηγικές αντιμετώπισης σε κοινωνικές καταστάσεις και ένα αίσθημα υπερηφάνειας στα παιδιά, καθώς μπορούν να επιλέξουν τον τρόπο αλληλεπίδρασής τους με άλλους. Οι δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να έχουν σωστή κοινωνική συμπεριφορά και με καλοσύνη, μπορούν να διδαχθούν μόνο αν κάποιος αναλάβει την ευθύνη να τις διδάξει.
Φέτος, μην περιμένετε κοινωνικές εκρήξεις ή καταστροφές για να αρχίσετε τη συζήτηση με το παιδί σας, με άλλους γονείς και το σχολείο σας σχετικά με αυτές τις κοινωνικές δεξιότητες. Πάρτε μέρος και πάρτε θέση:
1 Αν δείτε κάτι, κάντε κάτι. Αναφέρετε την καχυποψία σας ή τον επιβεβαιωμένο εκφοβισμό όταν τον δείτε. Εκφράστε τις ανησυχίες σας σε έναν δάσκαλο, συνοδό, οδηγό σχολικού λεωφορείου, διαχειριστή ή γονέα ενός παιδιού του οποίου η συμπεριφορά είναι ύποπτη, και συζητήστε το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Υποστηρίξτε ενεργά την συμμετοχή σας σε αυτό.
2 Εστιάστε στην ήρεμη, την ευγενική και εποικοδομητική επικοινωνία. Είναι σημαντικό να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας (συναισθηματική ρύθμιση) σε συνομιλία με οποιοδήποτε παιδί, γονέα, δάσκαλο ή άλλους. Η επίλυση προβλημάτων απαιτεί συνεργατικό τόνο και πρόθεση. Μην κουτσομπολεύετε για άλλα παιδιά ή γονείς. Ταχθείτε υπέρ της αλλαγής.
3 Προπονήστε το παιδί σας και τους φίλους του να αντιμετωπίζει τους άλλους με απλή καλοσύνη, ενσυναίσθηση και βασικές κοινωνικές δεξιότητες. Είναι εύκολο να εστιάσετε στις αποτυχίες άλλων – παιδιών και γονέων. Προτρέψτε τα παιδιά σας να μεταχειρίζονται τους άλλους δίκαια και ευγενικά και να περιμένουν το ίδιο και για τον εαυτό τους. Κάποια tips για να ξεκινήσετε:
- Συζητήστε με το παιδί σας για τη συμπεριφορά που βλέπει. Ρωτήστε το τι πιστεύει ότι συμβαίνει, και ποιοι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν σε αυτό (προσωπικότητες, χρόνος, τόπος ή άλλες συγκυρίες). Εστιάστε στην επίλυση προβλημάτων με το παιδί σας και τους φίλους του για να τους βοηθήσετε να καταλάβουν πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν μία κατάσταση.
- Ζητήστε από το παιδί σας να λάβει υπ’όψη του την άποψη του άλλου προσώπου – να μπει στα παπούτσια του άλλου – και να σκεφτεί τα συναισθήματα του παιδιού. Πώς νομίζεις ότι ο τάδε μπορεί να αισθάνεται σε αυτή την περίπτωση; Τι μπορεί να συμβαίνει στη ζωή του δείνα και συμπεριφέρεται έτσι;
- Πείτε στα παιδιά πώς οι κοινωνικές δεξιότητες δεν είναι κάτι που γνωρίζουν αυτόματα όλοι, και κάντε πρακτική με κοινωνικά κόλπα που βοηθούν τα παιδιά να συνδεθούν καλύτερα με άλλους ή να είναι ευγενέστερα. Τι θα μπορούσες να κάνεις για να βοηθήσεις σε αυτή την κατάσταση; Τι θα ήθελες να σου πει κάποιος αν αισθανόσουν έτσι;
- Μοιραστείτε από την προσωπική σας εμπειρία μια εποχή που δεν ήσαστε τόσο ενσυναισθητικός/ή όσο θα μπορούσατε, το γιατί προσπαθείτε τώρα πιο σκληρά και γιατί σας ενδιαφέρει. Όταν το παιδί σας χρησιμοποιεί ένα περιφρονητικό βλέμμα ή κάνει ένα σχόλιο που είναι ασεβές για ένα άλλο παιδί, μιλήστε γι ‘αυτό. Καλλιεργήστε την ένταξη ως βασική αξία στην οικογένειά σας και μην το λέτε απλώς – διδάξτε στα παιδιά σας τις δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να το κάνουν.
Είμαστε γρήγοροι στο να πούμε στα παιδιά να αντιστέκονται σε εκφοβιστές και να παρεμβαίνουν σε μία εκδήλωση εκφοβισμού ή αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Τα παιδιά έχουν πάρει το μήνυμα: να ενεργούν, όχι να αδιαφορούν και να αλλάζουν δρόμο. Αλλά από εμάς αναμένεται να τους δείξουμε το πώς να το κάνουν. Πρέπει να πάρουμε θέση και να θυμηθούμε ότι είμαστε ο πρώτος και ισχυρότερος δάσκαλος και προπονητής των παιδιών μας για τη σωστή κοινωνική συμπεριφορά σε αυτές τις περιστάσεις.
Πηγή: Parenting.gr
