Θα το έχεις ακούσει, θα το έχεις συζητήσει… Η “τάση” προστάζει τη θετικότητα και ξορκίζει τις αρνητικές σκέψεις. Μας ζητά να βάζουμε θετικό πρόσημο σε όλες τις καταστάσεις και να αποφεύγουμε τον αρνητισμό. Ακόμα κι όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, εμείς καλούμαστε να τα αντιμετωπίζουμε με “χαμόγελο”. Αισιοδοξία ή άρνηση; Τοξική θετικότητα. Η Ντόρα Μίνου, ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας, Ψυχοθεραπεύτρια (ενηλίκων, ζεύγους & οικογένειας) εξηγεί τι είναι και τις δυσκολίες που μπορεί να μας δημιουργήσει…
Πολλοί άνθρωποι σε δύσκολες καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίζουν έχουν την τάση να “ξορκίζουν το κακό”, κάνοντας θετικές σκέψεις για ένα αίσιο τέλος, για μία ανατροπή, για να αλλάξουν τη δυσκολία του παρόντος προσδοκώντας και προσμένοντας τη θετική έκβαση των πραγμάτων.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει από τη μεριά των άλλων, που ενώ εσύ βιώνεις μία δυσκολία, όπως αποτυχία, απώλεια, αρρώστια κ.λ.π., αυτοί σε παροτρύνουν και προσπαθούν να βοηθήσουν ώστε να μειωθεί το βάρος, να σε παρηγορήσουν για αυτό που βιώνεις, να απαλύνουν τη δυσκολία, να δηλώσουν ότι είναι κοντά σου και πιστεύουν σε σένα, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία σου. Εν ολίγοις μερικές φορές είναι μία ευχή ή μια παρηγοριά. Επιπλέον, μπορεί κι εσύ η ίδια που βιώνεις αυτήν τη δυσκολία να προσπαθείς να ξεφύγεις από τη δύσκολη συνθήκη, σκεπτόμενη θετικά και ενθαρρύνοντας τον εαυτό σου, με την πεποίθηση ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Ένας τέτοιος τρόπος επαφής με τα επώδυνα συναισθήματα είναι ουσιαστικά η άρνηση να τα αντιμετωπίσεις και επικαλείσαι προφητείες που σε μετακινούν από το πραγματικό βίωμα.
Εστιάζοντας με σαφήνεια στον όρο “τοξική θετικότητα”, αναφερόμαστε στην τάση να κρατάμε θετική στάση, να είμαστε υπερβολικά αισιόδοξοι και να βλέπουμε “happy end” σε όλες τις καταστάσεις της ζωής μας, άκριτα και υπεργενικευμένα. Συνήθως είναι μία στάση ζωής που στόχο έχει την αποστασιοποίησή μας από επίπονες καταστάσεις και επώδυνα συναισθήματα. Άρνηση για την κάθε δυσκολία και τάση για να πάμε παραπέρα.
Είναι υγιές;
Όχι, στο πλείστο των περιπτώσεων αυτό στρέφεται εναντίον του ψυχισμού μας. Οι άνθρωποι μέσα από τις δυσκολίες ανασυντασσόμαστε, τα βιώματα συνθέτουν την προσωπική μας ανάπτυξη, δημιουργούν εμπειρίες, μας καλούν να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους, τις ανάγκες μας, συμβάλλουν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής μας, στην επίγνωση της αυταξίας μας, στην εσωτερική μας δύναμη. Μέσα από τις δυσκολίες ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας, γνωρίζουμε τα όριά μας και αναγνωρίζουμε τις δυνατότητές μας.
Επιπλέον, η αποφυγή ή ακόμα και η άρνηση της δυσκολίας είναι βασικοί παράγοντες άγχους, που πολλές φορές δεν είναι ορατό σε ψυχολογικό επίπεδο αλλά «μιλά το σώμα», με την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων.
Άνθρωποι με καταπιεσμένα και ανομολόγητα συναισθήματα επιβαρύνουν τον οργανισμό τους και στην πορεία δεν αποκλείεται να καταλήξουν με τη διάγνωση κάποιας ψυχικής διαταραχής.
Τα χαρακτηριστικά των τοξικά θετικών ατόμων:
-Δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε συζητήσεις με δύσκολες εμπειρίες.
-Δεν επικοινωνούν εύκολα αυτό που νιώθουν.
-Είναι πάντα με μία θετική κουβέντα στις δυσκολίες του άλλου, υποτιμώντας τη βαρύτητα της κατάστασης.
-Δεν ακούν, δεν ενσυναισθάνονται, συμβουλεύουν και καθησυχάζουν επιφανειακά τον άλλο. Αν πρόκειται για τον εαυτό τους «προσπερνούν» την κατάσταση γιατί δεν εμβαθύνουν σε αυτή.
-Δίνουν μία θετική προοπτική που πολλές φορές είναι ευχή, προσδοκία και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του συμβάντος.
-Αναφέρονται σε γνωμικά και παροιμίες για να κατευνάσουν τα συναισθήματα και να αποπροσανατολίσουν την συζήτηση, π.χ. “κάθε εμπόδιο για καλό…” κ.λ.π.
-Όταν νιώσουν επίπονα συναισθήματα είναι απολογητικοί και ενοχοποιημένοι “…εγώ είμαι κατά βάση θετικός άνθρωπος… δεν μπορώ να καταλάβω γιατί με έχει επηρεάσει αυτή η κατάσταση…”
-Εκλογικεύουν πολύ περισσότερο μία κατάσταση και δεν έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους, ή αποφεύγουν να σταθούν σε αυτά.
-Υπερβάλουν στη χαρά γιατί είναι περισσότερο εξοικειωμένοι.
Να θυμάσαι…
Η Τοξική θετικότητα δεν είναι συνώνυμο της υγιούς αισιοδοξίας. Ο αισιόδοξος άνθρωπος βλέπει θετικά μπροστά του αλλά είναι εστιασμένος στο παρόν. Βλέπει τη ζωή μέρα με τη μέρα και «παλεύει» να ξεπεράσει τα δύσκολα, προκειμένου να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τα καλύτερα. Αντίθετα, στην τοξική θετικότητα, η τάση να σκέφτεται θετικά ή να παροτρύνει τον άλλο να σκεφτεί με τέτοιον τρόπο είναι μία παρηγοριά που πολλές φορές οδηγεί και σε απραξία. Πιστεύει ότι ο τρόπος να διαχειρίζεται καλύτερα τη ζωή του είναι η αποφυγή των συναισθημάτων που τον κάνουν να νιώθει άβολα σε συνθήκες αντίξοες.
