Ανταγωνισμός. Μια λέξη που στο μυαλό μας συνδυάζεται άμεσα με τον επαγγελματικό χώρο. Τι γίνεται όμως όταν υπάρχει μεταξύ δυο συντρόφων; Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για την ανταγωνιστικότητα στη σχέση…
Ανταγωνισμός! Μία λέξη που αρκετές φορές μας κάνει και νιώθουμε δυσφορία, καθώς η αναφορά της στη συντροφική σχέση, μας οδηγεί σε εικόνες καταστάσεων όπου το ζευγάρι βρίσκεται σε συνεχή διαμάχη πολλές φορές ακόμα και χωρίς σημασία λόγους. Η ύπαρξη της ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους συντρόφους είναι αναμενόμενο να χαλάει τα όνειρα που κάνει το ζευγάρι και να οδηγεί τελικά σε απομυθοποίηση της συντροφικότητας.
Η αλήθεια είναι όμως ότι η ανταγωνιστικότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά μιας ερωτικής σχέσης και συνήθως προέρχεται από την επιθυμία των ανθρώπων “να είναι οι καλύτεροι” και να επιτυγχάνουν σε όλους τους τομείς.
Από τη μία πλευρά η ύπαρξη συναισθημάτων ανταγωνιστικότητας σε μία σχέση μπορεί να θεωρηθεί “παράλογη” με την έννοια ότι δεν είναι δυνατό κάποιος να θέλει να είναι συνέχεια στο επίκεντρο της προσοχής του, να έχει τον απόλυτο έλεγχο, να είναι “ο καλύτερος” και ο σύντροφός του να τον θαυμάζει άνευ όρων. Από την άλλη πλευρά βέβαια τέτοια αισθήματα είναι φυσικό να υπάρχουν σε καταστάσεις που εμπλέκονται δύο άνθρωποι με κοινές επιδιώξεις που στο τέλος ο ένας από τους δύο θέλει να επικρατήσει έναντι του άλλου.
Για παράδειγμα, όταν δύο άνθρωποι διεκδικούν την ίδια θέση εργασίας είναι αναμενόμενο να αναπτύσσεται κάποια ανταγωνιστικότητα μεταξύ τους, αφού η νίκη είναι ζωτικής σημασίας και για τους δύο συμμετέχοντες. Είναι φυσιολογικό να αναπτύσσονται ανταγωνιστικά συναισθήματα στο ζευγάρι; Ναι είναι απόλυτα φυσιολογικό. Μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις, ένα ορισμένο επίπεδο ανταγωνιστικότητας στους συντρόφους μπορεί να προάγει τη σχέση και να βγάλει τον καλύτερο εαυτό στον καθέναν, αφού και οι δύο θα προσπαθούν να αναδείξουν τον καλύτερο εαυτό τους στη σχέση. Μπορεί βέβαια να αποδειχθεί και άκρως δυσλειτουργικό όταν κανένας από τους δύο δεν έχει διάθεση συμβιβασμού και το μόνο για το οποίο ενδιαφέρονται είναι να επικρατήσει η δική τους άποψη.
Αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ότι τέτοιου είδους αισθήματα συνδέονται με περίπλοκο τρόπο με τα θέλω, τις ανάγκες και τις επιθυμίες του κάθε ατόμου. Η ανταγωνιστικότητα εμπεριέχει την επιθυμία κάποιου να θριαμβεύει έναντι του ανταγωνιστή του όπως επίσης και να τον δυσφημεί με την όποια ευκαιρία. Και οι δύο αυτές μορφές συμπεριφοράς λειτουργούν με τέτοιο τρόπο που αυξάνουν το ήδη υπάρχον συναίσθημα της ανταγωνιστικότητας και εντείνουν την επιθυμία για νίκη.
Στις ερωτικές τους σχέσεις τα άτομα με ανταγωνιστικά αισθήματα προσπαθούν να προβάλουν τον καλό τους εαυτό και καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να καταφέρουν να νικήσουν τον “αντίπαλό” τους. Σε αυτήν την περίπτωση ο ανταγωνισμός έρχεται σε δεύτερη μοίρα με την έννοια ότι οι εμπλεκόμενοι δεν ανταγωνίζονται μόνο για την επίτευξη της νίκης αυτής κάθε αυτής αλλά με σκοπό έναν ανώτερο στόχο που βέβαια είναι να διατηρήσουν ή να κερδίσουν την εύνοια και τον έρωτα του προσώπου που είναι το αντικείμενο της αγάπης τους.
Είναι πολύ σημαντικό ο κάθε άνθρωπος να αναγνωρίζει και να δέχεται τα όποια ανταγωνιστικά συναισθήματα μπορεί να έχει μέσα στη σχέση του απλά σαν μέρος της ψυχολογικής του υπόστασης όπως απλά δέχεται για παράδειγμα, ότι ο θυμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε καταστάσεις που του δημιουργούν απογοήτευση. Η ανταγωνιστικότητα μέχρι ένα ορισμένο επίπεδο βέβαια μπορεί να είναι λειτουργική καθώς κάνει το ζευγάρι να δίνει συνεχώς τον καλύτερό του εαυτό. Προκειμένου μια σχέση να παραμείνει υγιής πρέπει οι δύο σύντροφοι να προσπαθούν να είναι θετικοί και να υποστηρίζουν τα ταλέντα του συντρόφου τους. Πάντα υπάρχει χώρος για παραπάνω από έναν νικητή σε μια σχέση. Όταν οι δύο σύντροφοι νιώθουν ασφαλείς μέσα στη σχέση τους είναι σαφώς πιο εύκολο να δεχθούν τον φιλικό ανταγωνισμό εκ μέρους του συντρόφου τους και βέβαια να ενδυναμώσουν την σχέση τους.
Έχεις αναπτυγμένο το αίσθημα της ανταγωνιστικότητας όταν:
-Ελπίζεις ότι ο σύντροφός σου δεν είναι σε κάτι πάρα πολύ καλός.
-Αισθάνεσαι θυμωμένη με τον σύντροφό σου μετά από κάποια προσωπική του επιτυχία.
-Νιώθεις πανικό και ανασφάλεια για τα ταλέντα σου όταν ο σύντροφός σου τα καταφέρνει σε κάτι που θεωρείται δικό σου ταλέντο.
-Προσπαθείς να επισκιάσεις και να είσαι καλύτερος από τον σύντροφό σου σε ένα πλήθος περιπτώσεων.
-Τον αντιμετωπίζεις περισσότερο σαν αντίπαλο παρά σαν σύμμαχο.
-Αισθάνεσαι χαρούμενη και ανώτερη όταν ο σύντροφος σου αποτυγχάνει σε κάτι.
