Όταν θέλουμε να χαλαρώσουμε έπειτα από μια κουραστική ημέρα ή να απολαύσουμε την αγαπημένη μας σειρά στο σπίτι ή έναν αγώνα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στο χέρι μας να κρατάμε ένα ποτήρι κρασί – το οποίο γίνεται δύο και τρία και τέσσερα και τελικά ολόκληρο μπουκάλι.
Και ενώ οι πεποιθήσεις παλαιότερα ήθελαν την κατανάλωση ενός ποτηριού κόκκινο κρασί να συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του οργανισμού, πλέον τα πράγματα αλλάζουν. Όπως διαπιστώσαμε και σε ερευνά μας για την κατανάλωση αλκοόλ σήμερα, αλλά και έπειτα από τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ακόμη και ελάχιστη ποσότητα αλκοόλ την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο κίρρωσης του ήπατος, καρκίνου του οισοφάγου, καρκίνου του στόματος και του μαστού και άλλων προβλημάτων υγείας,
Καθώς η επιστήμη γύρω από τους κινδύνους του αλκοόλ για την υγεία γίνεται πια πολύ πιο συγκεκριμένη, ένα νέο ερώτημα γεννιέται: Τι υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουμε για να χαλαρώσουμε και να ξεφύγουμε από την καθημερινή πίεση, αν όχι να πιούμε ένα ποτήρι κρασί στον καναπέ μας;
«Πρόκειται για ένα μεγάλο δίλημμα», λέει η Δρ. Anna Lembke, επικεφαλής της κλινικής της Ιατρικής του Στάνφορντ για τον εθισμό και συγγραφέας του βιβλίου Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence.
Η ίδια εργάζεται με άτομα που παλεύουν με διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Το πιο συχνό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι το «τι πρέπει να κάνουν για να χαλαρώσουν, να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να διασκεδάσουν, επειδή το αλκοόλ είναι αυτό στο οποίο βασίστηκαν για να επιτύχουν αυτούς τους στόχους», λέει. «Είναι μια πραγματική πρόκληση, επειδή πολλές από τις εναλλακτικές λύσεις είναι επίσης εθιστικές, όπως το scrolling στο διαδίκτυο. Ο κίνδυνος ενός άλλου εθισμού είναι τεράστιος».
Πέντε τρόποι για να αποφορτιστείτε χωρίς αλκοόλ
Το να ανακαλύψετε πώς να χαλαρώσετε χωρίς αλκοόλ είναι προσωπική υπόθεση και επαφύεται στον χαρακτήρα του καθένα. «Κάθε ιδέα δεν θα λειτουργήσει το ίδιο για κάθε άτομο», λέει η Δρ. Lembke στο TIME και συνεχίζει: «Τα άτομα που σταματούν να καταναλώνουν αλκοόλ έρχονται αντιμέτωπια με μια τεράστια αίσθηση ελευθερίας, καθώς δεν χρειάζεται πλέον να βασίζονται σε αυτή την ουσία προκειμένου να λειτουργήσουν και να νιώσουν -ή να μην νιώσουν, ανάλογα με την περίπτωση. Αυτό δεν συμβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά αν επιμείνετε νιώθετε μια έντονη αυτοπραγμάτωση και βελτίωση της ψυχοπνευματικής ευεξίας».
Αναζητήστε προσωρινό και ασφαλές πόνο
Μικρές δόσεις επώδυνων ερεθισμάτων -όπως ένα κρύο μπάνιο ή τα βάρη- μπορεί να είναι ευεργετικές. Αυτές είναι «δύσκολες, επώδυνες ή προκλητικές στη στιγμή καταστάσεις που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα μετά», λέει η Δρ. Lembke. «Όταν υποβάλλετε τον εαυτό σας σε μια υγιή μορφή πόνου, το σώμα σας αισθάνεται τον τραυματισμό και ως απάντηση σε αυτό, αυξάνει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη, η νορεπινεφρίνη και η σεροτονίνη», εξηγεί. «Παράγουμε όλες αυτές τις χημικές ουσίες που μας κάνουν να νιώθουμε καλά μέσα στον ίδιο μας τον εγκέφαλο», συνεχίζει. «Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να βγούμε έξω για να τις αναζητήσουμε – μπορούμε να βρούμε τρόπους να τις ενεργοποιήσουμε μέσα στο ίδιο μας το μυαλό».
Βρείτε το δικό σας δρόμο στον κόσμο του νου-σώματος
Όταν η Lembke ενθαρρύνει τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται να σκεφτούν υγιείς και προσαρμοστικούς τρόπους αποφόρτισης, συχνά τους υποδεικνύει δραστηριότητες που περιλαμβλανουν συνεργασία του μυαλού και του σώματος, όπως η προσευχή, ο διαλογισμός, το Tai chai, η σωστή αναπνοή και η μυική χαλάρωση. «Αυτού του είδους οι πρακτικές σ;aς βοηθούν να συνδεθείτε με τις αισθήσεις, τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας – πράγμα που σημαίνει ότι αντί να χρησιμοποιείτε το αλκοόλ για να αποσπάσετε την προσοχή σας από τον εσωτερικό σας κόσμο, θα μάθετε να ανέχεστε ακόμα και τις πιο άβολες στιγμές. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να προκαλέσει θετικές αλλαγές στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του στρες, του άγχους, της κατάθλιψης και άλλων αρνητικών συναισθημάτων», σημειώνει. «Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά επηρεάζουν μυαλό και σώμα ταυτόχρονα, όχι όμως με θετικό και υγιή τρόπο. Έτσι, ως εναλλακτική λύση, μπορούμε να αναζητήσουμε άλλες εμπειρίες που δεν είναι εθιστικές, αλλά μπορούν να μας χαρίσουν στιγμές ικανοποίησης και χαλάρωσης».
Επανασυνδεθείτε με παλιά ενδιαφέροντα
Ως συμπλήρωμα στα παραπάνω, σκεφτείτε ευρέως τι θα ικανοποιήσει τις ανάγκες σας. Πολλοί άνθρωποι έχουν την τύχη να ανακαλύψουν ξανά χόμπι που είχαν ξεχάσει από καιρό, όπως το τρέξιμο, το μαγείρεμα ή η χειροτεχνία. Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ασχολούνται τακτικά με αγαπημένα τους χόμπι έχουν λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης, καλύτερη υγεία, νιώθουν πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και τις σχέσεις τους. «Οι άνθρωποι αντλούν πολλά θετικά συναισθήματα από τις εμπειρίες που απολαμβάνουν», σημειώνει η ειδικός.
Περιποιηθείτε τον εαυτό σας
Παρακολουθήστε τα έξοδά σας. Τα χρήματα που θα ξοδεύατε για την αγορά αλκοόλ, χρησιμοποιήσετε τα για κάτι άλλο, κάτι που θα σας κάνει να νιώσετε όμορφα. «Βάλτε ό,τι εξοικονομήσετε σε ένα “ταμείο χαλάρωσης” και χρησιμοποιήστε το για να κάνετε σπατάλες σε μια μέρα σπα, μασάζ, περιποίησης, σε ψώνια ή σε βόλτες- ό,τι σας κάνει να νιώθετε καλύτερα. Βάζοντας σωστό πρόγραμμα μπορείτε και να εξοικονομήσετε χρήματα, απολαμβάνοντας τις αγαπημένες σας ασχολίες».
Κοινωνικοποιηθείτε
Σκεφτείτε τους ανθρώπους που υπάρχουν στο δίκτυό σας. «Πίνουν όλοι καθημερινά; Βρίσκεστε σε μια παρέα με χαλαρούς πότες ή οι περισσότεροι δεν καταναλώνουν αλκοόλ; Μπορείτε να αρχίσετε να δίνετε προτεραιότητα σε περισσότερεα σχέδια μαζί με τους τελευταίους. Ίσως ανακαλύψετε ότι σας αρέσουν πιο πολύ οι εξορμήσεις στα βουνά ή οι βόλτες στα πάρκα και τους κινηματογράφους». Γενικά, το να στηρίζεστε στις φιλίες σας είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να χαλαρώσετε χωρίς αλκοόλ. Οι ουσιαστικές ανθρώπινες συνδέσεις απελευθερώνουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλό μας. Είμαστε κοινωνικά πλάσματα, οπότε η αντικατάσταση του αλκοόλ με βαθιές και οικείες ανθρώπινες σχέσεις είναι ένα καλό και υγιές βήμα».
