Πώς αντιδράσατε την τελευταία φορά που ξέσπασε μια έντονη διαφωνία με έναν δικό σας άνθρωπο και πώς νιώσατε εκείνη τη στιγμη; Μήπως φωνάξατε ή μπήκατε σε θέση άμυνας; Μήπως σιωπήσατε και αγνοήσατε το άλλο άτομο; Υπάρχει περίπτωση να προσπαθήσατε να μειώσετε την ένταση με ένα αστείο;
Όλοι καυγαδίζουμε κατά καιρούς, αλλά είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε κάθε διαφωνία που μας κάνει διαφορετικούς, ενώ οι αντιδράσεις μας σε έναν καυγά δείχνουν πολλά και για το μέλλον της σχέσης μας. Ο καθηγητής ψυχολογίας και γνωστός για την έρευνά του πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και τους γάμους, John Gottman, έπειτα από έρευνα 40 ετών σε ζευγάρια κατέληξε στους 4 παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν κάθε σχέση σε ρίξη και τελικά σε χωρισμό.
Συγκεκριμένα, δημοσίευσε ένα άρθρο με τις τέσσερις συμπεριφορές που είναι επικίνδυνες για το μέλλον κάθε σχέσης, αλλά και τις λύσεις τους. Ο τίτλος του ήταν «Οι τέσσερις ιππείς της Αποκάλυψης», κατ’ αντιστοιχία με τους Ιππείς της Αποκάλυψης στην Καινή Διαθήκη και οι καταστροφικές συνήθειες για μία σχέση είναι οι παρακάτω:
Κριτική
Όλοι μας κατά καιρούς θα κάνουμε παράπονα για τα ελαττώματα του συντρόφου μας ή για κάτι που μας ενοχλεί στη σχέση μας. Το ζήτημα ξεκινά τη στιγμή που το παράπονο θα ξεπεράσει τα όρια και θα γίνει επικριτική συμπεριφορά. Είναι διαφορετικό να εστιάζει κάποιος στο πρόβλημα, δηλαδή να εκφράζει ένα παράπονο, και διαφορετικό να ρίχνει τις ευθύνες αμέσως στο άλλο πρόσωπο και να ασκεί κριτική. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να γίνει «θηλιά» για τη σχέση και να οδηγήσει σε οριστική ρήξη της.
Η λύση: Εκφράστε το παράπονό σας προσπαθώντας να μην κατηγορήσετε τον σύντροφό σας. Αποφύγετε φράσεις όπως «πάντα» ή «ποτέ» και εστιάστε στο τι σας ενοχλεί, όχι στο άτομο. Γνωστοποιήστε ποιο είναι το πρόβλημα, χωρίς να ρίχνετε ευθύνες στον άλλο. Αιτία για την κριτική είναι συνήθως οι ανεκπλήρωτες ανάγκες μας, οι οποίες όταν εκφράζονται σωστά βρίσκουν λύση, διαφορετικά γίνονται μεγαλύτερα προβλήματα.
Συνεχής άμυνα
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν μας καταδεικνύουν ένα λάθος μας, προσπαθούμε να απορρίψουμε την ευθύνη, τις περισσότερες φορές ενστικτωδώς. Όταν ένας άνθρωπος, όμως, κρατά διαρκώς μια τέτοια στάση είναι σχεδόν σίγουρο πως η σχέση δεν θα αντέξει. Με το να αντικρούει διαρκώς τα παράπονα του άλλου και να προσπαθεί να βρει ελαττώματα για να ανταποδόσει την «προσβολή» δείχνει πως δεν επιθυμεί μια βαθιά και ουσιαστική κουβέντα, η οποία συχνά δεν μπορεί να γίνει τη στιγμή που εκφράζεται το παράπονο.
Η λύση: Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως σε ένα ζευγάρι και οι δύο έχουν μέρος της ευθύνης. Αναλάβετε το δικό σας, ακόμα και αν θεωρείτε πως είναι το πιο μικρό. Το πρόβλημα με την αμυντική στάση είναι πως δεν σας επιτρέπει να δείτε το πόσο αναστατωμένο ή μπερδεμένο είναι το άλλο άτομο. Επίσης, σας κρατά μακριά από τη βελτίωση σας ως ανθρώπου. Δεν γίνεται κάθε φορά που μας κάνουν ένα παράπονο, να έχουν άδικο, σωστά; Οπότε την επόμενη φορά, απαντήστε με ηρεμία και ρωτήστε τι θα μπορούσατε να είχατε κάνει διαφορετικά. Θα δείτε πως η απάντηση από το ταίρι σας θα σας εκπλήξει.
Περιφρόνηση
Όλοι έχουμε στιγμές θυμού και έντασης, αλλά όταν αυτός ο θυμός μετατρέπεται σε περιφρόνηση για το ταίρι μας κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει. Η υποτίμηση του άλλου και η περιφρονιτική συμπεριφορά είναι ο χειρότερος οιωνός για μια σχέση. Σύμφωνα με την έρευνα του Gottman, είναι η σοβαρότερη αιτία διαζυγίου. Είτε εκφράζεται λεκτικά έιτε μέσω της συμπεριφοράς έχει στόχο να κάνει ένα άτομο να νιώσει υποδεέστερο από το άλλο, γεγονός που δεν μπορεί να θεωρηθεί υγιές για οποιαδήποτε σχέση.
Η λύση: Αντί να εστιάζετε στα αρνητικά χαρακτηριστικά του συντρόφου σας, προτιμήστε να δείτε όσα όμορφα κάνει. Κι αν και πάλι δυσκολεύεστε, σταθείτε ένα λεπτό και σκεφτείτε πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς τον σύντροφό σας. Αν αυτό που φανταστήκατε σας αρέσει, τότε δεν υπάρχει λόγος να συνεχίζετε τη σχέση σας.
Απάθεια
Ή αλλιώς γνωστή ως «στρατηγική αποφυγής συγκρούσεων», η οποία όταν συμβαίνει το τέλος είναι πολύ κοντά. Η απάθεια συμβαίνει όταν ο ένας από τους δύο συντρόφους, στέκει ακίνητος και αμίλητος (σαν τοίχος) μπροστά σε άλλο έναν καβγά. Η απάθεια δείχνει την πλήρη αποσύνδεση, την απόρριψη και την απόσταση ενός ατόμου από τη σχέση και τον σύντροφό του. Μπορεί να οφείλεται στον διαρκή αρνητισμό του άλλου ατόμου ή στο γεγονός πως πλέον αδιαφορούν για το μέλλον της σχέσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή, είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν αυτή τη συμπεριφορά οι άντρες.
Η λύση: Όταν σε μία συζήτηση η ένταση ανεβαίνει, δεν μπορεί να υπάρξει παραγωγική συζήτηση. Είναι προτιμότερο, λοιπόν, τη στιγμή εκείνη να υπάρξει μια παύση, ώστε ο καθένας να συγκεντρώσει τη σκέψη του και να ηρεμήσει, ώστε να μπορέσει να εκφραστεί πιο ξεκάθαρα.
